لیست کامل فرهنگ لغت خودمونی قسمت سوم

باد به پشت کسی خوردن-بر اثر بیکاری تنبل و تن پرور شدن

دق دل-دلخوری-کینه-دشمنی

چهل منار-تخت جمشید

زیرش زدن-زیر چیزی زدن

حلوای تن تنانی-نوعی حلوا

بد هوا-کسی که به خیال های بلند تر از حد و حق خود افتاده باشد

آب از آتش برآوردن-کار محال کردن

خنده ی قبا سوختگی-خنده ای که برای پنهان کردن خشم و کینه می کنند
چل گُل-روغنی با خاصیت دارویی

حلال زاده-پاک و نجیب

روی دایره ریختن-روی داریه ریختن

پوست کلفتی کردن-مقاومت کردن-سخت جانی کردن

دُز کردن-فروختن چیزی که پیش از آن فروخته شده بوده است

پینه بستن-سخت شدن پوست کف دست و پا

آفتاب برِ دیوار آمدن-به پایان آمدن عمر

 
پُک زدن-هر بار کشیدن سیکار و چپق و از این قبیل با نفس عمیق

الابختکی-اتفاقی-تصادفی

 

زیاده روی-افراط-اسراف

تکیه کلام-آن چه که در موضوع اثری ندارد ولی پی در پی تکرار کنند

 

زن و بچه دار-کسی که زن و فرزند دارد

پاشنه ی در-چارچوب در که لولا دارد و در روی آن می چرخد

پیاده کردن-انجام دادن-تحقق بخشیدن-از هم باز کردن

چوبه ی دار-تیری که محکوم به مرگ را از آن می آویزند

بیلاخ نشان دادن-حرف طرف را باور نکردن-شیشکی بستن
روی باد هوا بودن-سست و بی پایه بودن

پیمانی-استخدام غیر رسمی

جز جگر زدن-نفرینی است به معنی به بلا گرفتار شدن-دل سوختن بر اثر اندوه و مصیبت

چاروادار قمی بودن-هم از توبره خوردن-هم از آخور

آقا چسونه-آدم حقیر و بی ارزش

خون به پا کردن-دعوا و آشوب راه انداختن-سر و صدا و جنجال کردن

پنج دری-اتاقی که پنج در دارد

 

از آب کره گرفتن(از آب روغن گرفتن)

 

 

دو قلو-دو بچه ی همزاد

بند و بساط-اسباب مختصر زندگی

در خود را گذاشتن-سکوت کردن-خفه شدن

خاله رورو-زنی که به علت چاقی یا آبستنی به زحمت راه می رود

رگ و ریشه-خویشاوندان و بستگان

الیسون و ولیسون(وردی است که برای کسانی که منتظرشان هستند می‌خوانند)

دهن لق-کسی که راز خود و دیگران را بازگوید

خوش ظاهر-دارای ظاهر آراسته-کنایه از بدجنس

از نافِ جایی آمدن-کاری را به‌خوبی اهل جایی انجام دادن

چرکمُرد-پر چرک و کثیف

خوردن حرف-نگا. حرف را خوردن
بلا ،-آدم حیله گر-زرنگ-آسیب-زیان آزار

داد کشیدن-عصبانیت و خشم نشان دادن

 

بنده منزل-خانه ی من

 

پا روی دم سگ گذاشتن-خشم شخص پستی را برانگیختن

حق شناس-سپاس گزار

دور سر چرخاندن و دادن-صدقه دادن

باد به آستین انداختن-فخر فروختن-خودخواهی کردن

با هم کنار آمدن-با هم ساختن

تحت اللفظی-کلمه به کلمه

با کسی ندار شدن-با کسی خودمانی

تازه نفس-دارای نیروی مصرف نشده

از سفیدی ماست تا سیاهی زغال(همه و همه چیز)

دست زدن-لمس کردن

بامبول سوار کردن- بامبول در آوردن

جرات دادن-دل دادن-دلیر کردن

 

دبوری-بی سر و پایی-ولگردی

خرناس کردن-خرخر کردن در خواب

 

پادرازی-نوعی شیرینی به اندازه ی کف پا

 

پاورچین-آرام و بی صدا راه رفتن

انداختنی-جنس نامرغوب

دو لا-دو لایه-دو تا-خمیده

چارلا-چهار لا-چهار تو
آب آتش زده(اشک)

آمدن(آغاز به کاری کردن)

آب شدن-شرمنده شدن-رفتن آبرو-به فروش رفتن کالا

از خدا خواستن-در برابر پیشنهاد یا کاری قرار گرفتن که خود شخص در آرزویش بوده است

از دهان مار بیرون آمدن(هیچ کجی در کسی نبودن، راست بودن)

ختم شدن-پایان گرفتن

اتوکشیده-با سر و وضعی شسته‌ورفته و مرتب

دندان شکن-قاطع-محکم

تکان دادن-ناگهان ترساندن-حرکت دادن

آفتاب‌نشین-بیکاره و تنبل

بار کسی کردن-دشنام دادن-بد و بیراه گفتن- کلفت بار کسی کردن

تَشَر-پرخاش-عتاب-سرزنش آمیخته با فریاد
زیر دریایی-کشتی جنگی که می تواند در زیر آب حرکت کند

خُردینه-بچه ی خردسال

از سیر تا پیاز(همه چیز، با همه‌ی جزئیات)
تزریقات چی-کسی که کارش تزریق آمپول است

اخت شدن با کسی-مانوس شدن با کسی

دل کسی را زدن-سیر شدن از چیزی-بی میل و رغبت شدن نسبت به چیزی یا کسی

زاغه-جای نگاه داری گاو و گوسفند-حانه ی بسیار محقر-انبار مهمات

 

در رفتن از جا-کنترل خود را ناگهان از دست دادن-ناگهان خشمگین شدن

پشت هم اندازی-حقه بازی-حیله گری
دله-ظرف حلبی
 

بر پا-سرپا-استوار-بلند شوید !

چوبه ی دار-تیری که محکوم به مرگ را از آن می آویزند

تو پوزی خوردن-تو دهنی خوردن-دمغ شدن-نا امید شدن
 

خواهر کسی را گاییدن-دخل کسی را آوردن-کلک کسی را کندن

چاقالو-چاق-فربه

برو برو-اوج خوش بیاری و کامکاری

ترق و تروق-سر و صدای به هم خوردن دو یا چند چیز

دور سر چرخاندن و دادن-صدقه دادن

حکیم جواب کرده-یتیم

زبان ریزی کردن-زبان ریختن

 

از خیر چیزی گذشتن-از چیزی صرفنظر کردن

پا انداختن-واسطه گری کردن-کارچاق کردن به ویژه در امور غیر اخلاقی

دل و دماغ نماندن برای کسی-حال و حوصله ای در کسی نبودن

انداختنی-جنس نامرغوب

زنده به گور-کسی که در تیره روزی به سر می برد و زندگی اش فرقی با مردن ندارد

دور از شما ب-لانسبت

ریش تراش-دستگاهی دارای تیغ برای تراشیدن ریش

آلا گارسون-اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران

جنجال-هیاهو-داد و فریاد-غوغا

دراز کش-افتاده-خوابیده

باز و بسته ی امام هشتم بودن-نیروی و قدرت خود را مدیون نظر مساعد امام هشتم بودن

پا زدن-حق را پایمال کردن-زیان رساندن

 

روی پا بند نبودن-آرام و قرار نداشتن

 

حکم حکم نادر و مرگ مفاجا-حکم صد در صد لازم الاجرا

 

ریش از دست کسی خلاص کردن-خود را رها کردن-در رفتن

بلبشو-هرج و مرج-شلوغی

حلال-زن یا شوهر

دری وری گفتن-سخنان نامربوط گفتن-چرند و پرند گفتن-آسمان و ریسمان به هم بافتن

 

دست خالی برگرداندن-نا امید کردن-پاسخ رد دادن

به حال آوردن-به هوش آوردن-به کسی شور و حال دادن

جامغولک بازی-حقه بازی-فریب کاری
از بی‌کاری مگس پراندن-بی‌کار و بدون سرگرمی ماندن

رانده و مانده-بدبخت و وامانده
پادو-شاگرد دکان-کسی که کارهای سرپایی را انجام می دهد

از کف دست مو برآمدن(روی دادن پیشامدی غیرممکن)

ابوطیاره(اتوموبیل کهنه و فرسوده)
چند منه ؟-به شوخی به کسی که دیر می آید و زود می رود می گویند: آمدی بگی چند منه ؟
رقاصی کردن-کارهای ناشایست و سبک کردن

زحمت کش-کارگر-پیشه ور

اهل عمل(کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند)

زلم زیمبو-لوازم بی مصرف و بی ارزش

انگشت کردن-انگشت رساندن

راه و چاه را شناختن-دشواری های کار و زندگی را شناختن

 

روی هم رفته-جمعن-بر روی هم

 

پات-بی آبرو-بی تربیت

بله بران-قول و قرارهای پیش از ازدواج در میان خانواده های عروس و داماد
اسباب‌چینی(دسیسه‌چینی، توطئه‌چینی)

بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

دانشگاه-محل آموزش دانش و فلسفه و هنر

دشت کسی را کور کردن-اولین فروش کاسب را نسیه خریدن
آخرین تیر ترکش(آخرین تدبیر)

زدن زیر آواز-بی مقدمه به خواندن پرداختن

به حساب-مثلا-یعنی

ُک-ت منقار مرغ-تیزی سر چیزی

پا منبری-شاگرد روضه خوان

آینه‌ی زانو(برآمدگی زانو)

 

جالباسی-کمد لباس-جا رختی

به درد خوردن-مفید بودن-به کاری آمدن

 

از آب درآمدن(نتیجه دادن، تربیت شدن، روشن شدن حقیقت)

این پهلو آن پهلو شدن(این دنده آن دنده شدن، غلتیدن از پهلویی به پهلوی دیگر)

 

خودداری-امتناع-خویشتن داری-شکیبایی

روی هم گذاشتن چشم-بستن چشم-خوابیدن-گذشت کردن-صرف نظر کردن

زن بردن-همسر گرفتن مرد

بر و برگرد نداشتن-مسلم-قطعی-بی چون و چرا

آب را گل آلود کردن-برای سود خود کارها را به هم زدن

تا خوردن-کج شدن-خم شدن-انحنا برداشتن

چهره شدن-مورد توجه قرار گرفتن-گل کردن

خرناس کردن-خرخر کردن در خواب

راسته کردن-حساب گِرد کردن اعداد

در پسی ماندن-عقب ماندن-موفق نشدن

دو آمدن-دور برداشتن-شاخ و شانه کشیدن-قیافه گرفتن

پر و بال-امکان-فرصت

بند آوردن-متوقف کردن

 

تعارف کردن-کسی را به گرفتن چیزی خواندن

آواز خر در چمن-آواز ناخوش و گوش‌خراش

آسمان را سِیر کردن(سخت خوشنود بودن، لذت بسیار بردن)

زال-کسی که موهای سر و ابرو و مژه های سفید دارد

باب-مرسوم-معمول

تنگ-بسیار نزدیک-چسبیده

تحت الشعاع قرار دادن-زیر نفوذ و تاثیر قرار دادن

رو دست زدن-فریب دادن-خام کردن

 
پاپوش درست کردن-پرونده درست کردن- توطئه کردن
 

از ریخت افتادن(تناسب خود را از دست دادن، بی‌جلا و جلوه شدن)

حمله گرفتن-غش کردن
 

ارباب حجت-اهل منطق

روی دست کسی گذاشتن-به کسی تحمیل کردن

 

خش و خش-نگا. خش خش

ارواح بابات-به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود

دست آخر-سرانجام-آخر سر-آخر کاری

چوغ-چوب

د ِهه !-کلمه ای برای پرسش به معنی چرا چنین می کنی؟ چرا چنین می گویی؟ یا برای بیان اعتراض به کاری

چهره شدن-مورد توجه قرار گرفتن-گل کردن

دله کاری-پرداختن به کارهای پست و کم درآمد

چین-یک بار درو-بک بار چیدن

به یک چوب راندن-همه را به یک چشم نگاه کردن

 

زاد و رود-زاد و ولد-فرزندان

به تور کسی خوردن-سر راه کسی ظاهر شدن-گیر کسی آمدن

زجرکش کردن-به زجر و شکنجه کشتن
زیگزاک-خط شکسته-کنگره دار
اسب چوبین(تابوت)

آسمان غرمبه-صدای رعد-تندر

جان در یک قالب-نهایت دوستی و صمیمیت

حمله ور شدن-یورش بردن

چراغ دستی-چراغ قابل حمل با دست

دیوان کردن-انتقام گرفتن-قصاص گرفتن

پُک-هر بار کشیدن سیگار و چپق و از این نوع

پا دری-فرشی که پای در می اندازند-سنگی که کنار در می گذارند تا باد در را حرکت ندهد

روغن حیوانی-روغنی که از جوشاندن و تصفیه ی کره به دست می آورند-روغن زرد

پست خوردن کسی-با کسی رو به رو شدن

زبر-خشن-غیر لطیف

رساندن-خبر یا اطلاعاتی را محرمانه به کسی دادن

رفیق گرمابه و گلستان-دوست یکدل و صمیمی و وفادار-یار غار

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن(کار را به نااهل سپردن)

خاک پاک-زادگاه

به هر حال-در هر حال-در هر صورت

ریز بافت-پارچه یا فرش طریف

جیغ زدن-فریاد کشیدن-داد زدن

باریک اندام-لاغر و ظریف
تن در دادن-به کاری حاضر شدن-انجام کاری را پذیرفتن

اشرفِ خر-حریصی که زیان کند-نه خود خورد و نه به دیگران خوراند

راست رفتن-مستقیم رفتن-بدون دردسر رفتن

بی طرف-کسی که در دسته بندی گروهی شرکت و دخالت ندارد

تغ و لغ-چیزی که نظم خود را از دست داده است-سست

زه زده-از میدان در رفته-وارفته-بی حال

ریم رام-رام رام-اسم صوت برای بیان آوای ساز و نوای موسیقی

از کسی کشیدن(از کسی رنج کشیدن)

انگشت بر حرف نهادن(ایراد گرفتن، نکته‌گیری کردن، اعتراض کردن)

از بر بودن-مطلبی را در حافظه داشتن

دل آشوبه گرفتن-دچار حالت تهوع شدن

پس نشستن-عقب نشینی کردن

آی زرشک(آی زکی)
آفتابی شدن(پیدا و آشکار شدن، بیرون زدن آب قنات)

زاچی-روزهای استراحت پس از زایمان

 
جاکن شدن-به حرکت در آمدن

پیش پرده-نمایشی کوتاه پیش از آغاز نمایش اصلی

زهکونی-اردنگی-تیپا

آقا بالاسر-امر و نهی کننده و مراقب

چشم زخم میرزا مهدی خانی-شکست بزرگ

توی پیاز خوابانیدن-برای فرصت لازم نگاه داشتن

جلف-سبک-کسی که حرکات سبک دارد

اوضاع احوال-وضع و حال

 

 

پاچه لیز شدن-از راه پیمایی خسته شدن

پر به پر کسی دادن- بال به بال کسی دادن

چراغ چشمک زن-چراغی که خاموش و روشن می شود

دله دزدی-عمل دله دزد
تمام و کمال-کامل-به تمامی

آش و لاش-به‌کلی متلاشی‌شده-له‌ولورده

زیر جلکی-پنهانی

دعوت نامه-نامه یا کارتی با درخواست شرکت در یک مجلس یا مراسم-اعلام آمادگی برای پذیرش مهمان در یک کشور دیگر

خوش خوشان کسی شدن-بسیار لذت بردن
پایش افتادن- پادادن و پا افتادن

 

پَرت-بی معنی-مزخرف-دور افتاده-خلوت

تنوره کشیدن-در حال چرخیدن به هوا پریدن

بچه انداختن-بچه ی نارس بدنیا آوردن

بردن از رو- از رو بردن
دنیا آمدن-زاده شدن

تمرگیدن-با تحقیر و خشونت نشستن

آسمان سوراخ شدن-رویداد بزرگ پیش آمدن

بخیه زدن-آجیده کردن-دوختن شکاف جامه یا تن

اوف شدن((به زبان کودکان) زخم شدن، درد داشتن)
از خود بودن-خودی بودن-محرم بودن
تخسی-شیطنت-شرارت-ناقلایی
ته چیزی را بالا آوردن-تا آخر خوردن-تمام کردن

از ته ریش گذشتن(فریب دادن)

تکان خوردن-ناگهان ترسیدن-جاخوردن-از جا حرکت کردن

چاره-درمان
از مخ معاف بودن(دیوانه بودن)

بده اون دستت-آی زکی !

خندیدن به ریش کسی-کسی را مسخره کردن

پا واکردن-به راه افتادن بچه

چوب رخت-چوبی افقی که جامه را بر آن می آویزند

تعارف شاه عبدالعظیمی-تعارف زبانی و غیرجدی

بکسل کردن-چیزی را به دنبال خود کشیدن و بردن

دهان کسی بوی شیر دادن-با وجود کوچکی کار بزرگ کردن و نتوانستن

تعارف شاه عبدالعظیمی-تعارف زبانی و غیرجدی

زاد و رود-زاد و ولد-فرزندان

دم بازی-چاپلوسی-تملق

داوطلب-خواستار-نامزد

خاله شلخته-زن شلخته و بی احتیاط