کاملترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری ایرانی قسمت 58

چیزی شدن-اهمیت و اعتباری پیدا کردن-به جایی رسیدن

آشنا روشنا(دوست آشنا)

زیاده روی کردن-اسراف کردن-افراط کردن

پیش کردن-راندن به جلو

رسوایی بالا آوردن-کاری مایه ی رسوایی و شرمساری کردن

رفیق بازی-زیاده روی در دوستی کردن

اوت بودن-بی‌خبر بودن-از مرحله پرت بودن

روز بد نبینی-امیدوارم به سرت نیاید

دور ریختن-دور انداختن-بیرون ریختن

روی کسی را به زمین انداختن-درخواست کسی را رد کردن

بَرج-خرج های خارج از خانه

پفکی-سخت بی دوام و ضعیف

 

پیاده بودن در کاری-در کاری ناشی و بی تجربه بودن

پس انداز-پول کنار گذاشته شده-صرفه جویی
رُک زده-زل زده-خیره شده

 

 

بغل پر کن-دختر یا زن چاق

بپا-مواظب باش-متوجه باش

پنزر- پندر

آفتابگیر-جایی که آفتاب بر آن بتابد-سایبان-چتر آفتابی

دندان پر کردن-ترمیم دندان آسیب دیده

خراب-از کار افتاده-دارای اختلال-فاسد-منحرف اخلاقی

پرس و جو کردن-پرسیدن-خبر گرفتن

دردانه ی حسن کبابی-بچه ی لوس

چرچر کسی را به راه انداختن-اسباب عیش و نوش کسی را فراهم کردن

پُر توپ-خشمگین

حرص و جوش-عصبانیت

آسمان را به زمین آوردن (دوختن)(کار شگفت‌انگیز کردن)

خواب آور-مخدر-بی هوش کننده

بد آمدن-برخوردن به کسی-ناراحت شدن

دار زدن-اعدام گناهکار با آویختن از چوبه ی دار

خوش صحبت-شیرین زبان-خوش کلام

راحتی-دمپایی

چرک کردن-عفونت کردن زخم

تخته گاز-با سرعت تمام راندن اتومبیل

اُرد-درخواست-سفارش-دستور

چرخ و فلک-وسیله ای دایره شکل برای بازی با جایگاه هایی آویخته که هر یک یا چند تن بریکی از آن ها می نشیند و آن دایره بر گرد خویش می چرخد

جور در آمدن-نگا. جور آمدن
پیچ و مهره ی کاری در دست کسی بودن-کاری تنها از عهده ی او بر آمدن

بد نما-بد منظر-بد نمود-زشت

حلیله و ملیله-چیز موهوم-داروی بی خاصیت-روغن میخ طویله

رو به راه کردن-آماده و مهیا کردن

 

چیزی شدن-اهمیت و اعتباری پیدا کردن-به جایی رسیدن

زبان نفهم-کودن-بی شعور

چنار تجریش-متلک بد

زیر بال کسی را گرفتن-به کسی کمک کردن

درگذشتن-صرف نظر کردن-مردن

پشتی کردن-حمایت کردن-یاری کردن

 

دبه در پای شتر انداختن-در میان مردم فتنه انگیزی کردن

خداحافظی کردن-به درود گفتن
جهل کردن-در انکار چیزی پافشاری کردن
از بی‌کفنی زنده بودن(بی‌نهایت فقیر و نیازمند بودن)

آفتاب‌نشین-بیکاره و تنبل

 

انداختن پشت گوش(سهل‌انگاری کردن، دیر انجام دادن، کوتاهی کردن)

زود بودن-فرانرسیدن هنگام کاری

پایاپای-خرید کالا با کالا-حساب کردن طلب های خود را به جای وام های گرفته

تِلِک و تُلُک-کار مختصر و محقری داشتن

تو حساب بودن-وارد بودن-به مسائل آگاه بودن

چراغ-پولی که معرکه گیران درخواست می کنند

خوش رو-زیبا-خندان
آتش‌بیار معرکه(فتنه‌انگیز میان دو دشمن)

چشم و دل کسی دویدن-حریص بودن

دست به ریش کشیدن-با التماس خواهش کردن

تخت کردن-هموار کردن-پر کردن-کامل کردن

آب و گاوشان یکی بودن(شریک و همدست بودن)

ادا در آوردن-مسخرگی کردن-تظاهر کردن-تقلید کردن

دلخور بودن-گله مند بودن-ناراضی بودن

پیس-کسی که پوستش با لکه هایی دو رنگ می شود

چاپ زدن-چاپ کردن-دروغ گفتن

پی جور شدن-دنبال نمودن-جستجو کردن
چاخان کردن-دروغ گغتن-چُسی آمدن

خدا برکت بده-نگا. خدا برکت

رشوه گیر-رشوه خوار

از خاک برداشتن-کسی را نواختن و به جایی رساندن
دو راهی-آن جا که راه دو شاخه می شود

پیش بُر-کسی که زود کار را پایان می دهد

بلا به دور-بلاها دور باد

آب شدن(شرمنده شدن، رفتن آبرو، به فروش رفتن کالا)

از دولت سر(به لطف کسی، از برکت وجود کسی)

خشکبار-میوه های خشک مانند پسته-بادام-گردو و فندق

جانماز آب کشیدن-تظاهر به پرهیزکاری کردن-خود را بی گناه وانمودن

تناسب داشتن (چیزی) به کسی

دام پزشک-پزشک حیوانات

دل رحم-مهربان

درش را گذاشتن-سکوت کردن-خاموش شدن

پاردم ساییده-کهنه کار-ناقلا

از زور پسی-از روی ناچاری-اجبارن
چسی درکن-آدم پر مدعا

به بیراهه زدن-از بیراهه رفتن-از جاده ی اصلی منحرف شدن

 
اسباب‌چینی-دسیسه‌چینی-توطئه‌چینی

روی کسی نشدن-خجالت کشیدن

به گوزگوز افتادن-پیر شدن-از خستگی زیاد از پای در آمدن

آفتاب روی پشت بام جمع کردن-کاملا تنگدست بودن

از غورگی مویز شدن(مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن)

 
چشم زهره-ترس
تو نگو من بگو-مشاجره-بحث

ز ِق ز ِق-گریه ی بریده بریده ی بچه

دل توی دل نبودن-بی تاب و بی قرار بودن

جگر را سرمه کردن-دل کسی را سوزاندن-بسیار غم دادن

آلکلی-معتاد به الکل

جر و بحث کردن-مجادله را به درازا کشاندن

به حرف آوردن کسی-کسی را به سخن گفتن واداشتن

رک گو-کسی که صریح و بی پروا حرف می زند

آلاپلنگی(مثل پوست پلنگ، گل باقالی)

خوردنی-غذا-قابل خوردن

این پهلو آن پهلو شدن(این دنده آن دنده شدن، غلتیدن از پهلویی به پهلوی دیگر)

خشک زدن-مات و مبهوت ماندن
خون به راه انداختن-آشوب و فتنه ی سخت به پا کردن

راحت کردن خیال کسی-به کسی اطمینان خاطر دادن

زرد آلو عنک-نوعی زردآلوی نامرغوب و ترش

کسی را اذیت و آزار کردن

آب‌تنی(شناکردن (بیشتر به قصد تفریح و بازی))

پر نفس-پر چانه-پر حرف-کسی که در دویدن نفسش دیر تنگ شود

جیک جیک-آواز پرندگان-سخنی که فهمیده نمی شود
پشت چشم آمدن-ناز و افاده کردن- ابرو نازک کردن

حق و حساب دادن-رشوه دادن-آجیل دادن

خیر ببینی-دعایی است در حق کسی که کمکی کرده باشد

 

 

خاله زنک-زن امل و دنیا ندیده-بی سواد و عامی-کسی که همواره درباره ی دیگران حرف می زند

آینه‌ی کسی بودن-یکسره از کسی تقلید کردن

از سر کسی زیاد بودن(بیش از حد توانایی و ظرفیت کسی بودن)

 
زدُ وازد-زیر و رو کردن کالا و سوا کردن نوع به تر

آستین از چشم برداشتن(آشکارا گریستن)
جاجا-آوازی که با آن مرغ را به لانه اش می رانند

آب سیر-جانور خوش‌رفتار
اهل بیت-اهل خانه-خانواده

از آب روغن گرفتن(از هر اتفاقی بهره برداشتن)

دستک-دفتر حساب

باران خوردن-در زیر باران قرار گرفتن و خیس شدن

خانه زاد-نوکر-خدمت گزار

چفت و بست نداشتن دهن-راز نگهدار نبودن
جا دکمه-سوراخی که دکمه ی لباس در آن جا می گیرد

زور زدن-فعالیت زیاد کردن-به کار بردن زور و نیرو

به توپ بستن-باران گلوله ی توپ بر جایی ریختن

چِل بسم الله-لوحه ی کوچکی که در آن آیات قرآن می نوشتند و برای دفع چشم زخم بر گردن کودک می آویختند

 

آشی بودن زندگی-نامساعد بودن حال و احوال

از آب درآوردن-عمل آوردن-انجام دادن

بته مرده-بی اصل و نسب-بی کس و کار

چرمی-از جنس چرم

چرند گفتن-نگا. چرند بافتن

آدم چوبی-بی‌عرضه و دست‌وپاچلفتی

تیار-درست و آماده

خر داغ کردن-ناامید شدن-ناکام شدن

از کاسه درآمده-بیرون‌زده-ورقلمبیده

خوش صحبت-شیرین زبان-خوش کلام

به سر دویدن- با سر رفتن

خشکه بی آب-نوعی فولاد که آهن و چدن را با آن می تراشند

آب و رنگ(طراوت و شادابی)

آل آروادی(زن سخت بی‌حیا و بد‌رفتار)

خیط کاشتن-خطا کردن

بخیه به آبدوغ زدن-کار بی هوده کردن

تفنگ انداختن-تیراندازی با تفنگ

 

دلبخواه-به اختیار-بدون رعایت رسم و قانون

در جا زدن-پاها را بدون راه رفتن به نوبت چپ و راست به زمین کوبیدن-ترقی نکردن

بخاری از کسی بلند نشدن-به حال دیگری سودی نداشتن-توانایی و برش نداشتن

 

خوشمزه-آدم اهل شوخی-بذله گو

 

پا سبک-مبارک قدم-جلف و سبک

اُریب-کجکی-یک بر-یک ور

برداشتن کلاه کسی-کسی را گول زدن-فریب دادن

آلکلی-معتاد به الکل

آش همان آش و کاسه همان کاسه-چیزی تغییر نکرده

خیلی آب خوردن-گران تمام شدن-هزینه ی سنگین داشتن

چشم زخم-اثر بد از نگاه یا کلام-آسیب اندک
 

رفع و رجوع کردن-حل کردن-فیصله دادن

 

بد ذات-بد نهاد-بد گوهر-بد جنس-خبیث

آسمان به زمین آمدن-رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن

پدر زن سلام-نخستین دیدار داماد در خانه پدر زن

رودرواسی-رودربایستی

ریشه دار-با سابقه-قابل اطمینان-محکم

پا سوخته ی کسی شدن-عاشق کسی شدن-زیان بردن به علت دوستی با کسی

بِدو بِدو-با شتاب-سریع

تراشیده-نازک-قلمی-لاغر

پر کردن کسی-کسی را تحریک کردن

پیچ و مهره ی کاری در دست کسی بودن-کاری تنها از عهده ی او بر آمدن

دبه خایه-مبتلا به فتق بیضه

پالان کردن کسی-فریب دادن کسی

زاغول-دارای چشمان آبی رنگ

افت کردن(کاهش یافتن، کم شدن)
خام شدن-فریب خوردن-اغفال شدن
ابرو فراخی(خوشدلی، گشاده‌رویی)

دو شاخه-چوب دو شاخه ی درخت که کودکان از آن تیرکمان می سازند-رابط میان وسیله ی برقی و پریز برق

چشم نداشتن برای دیدن کسی-تحمل نکردن کسی-از کسی بدش آمدن
چوب به سوراخ زنبور کردن-شوراندن و تحریک کردن عده ای

آقایی فرمودن-لطف کردن-محبت کردن

آروغ بی‌جا زدن(نابه‌جا سخن‌گفتن، نسنجیده کاری کردن)

خانه خانه-سوراخ سوراخ-شطرنجی

تیپ هم-جور-هماهنگ-متناسب

 

توی گود نبودن-در متن موضوع نبودن-اطلاع دقیق نداشتن-در حاشیه بودن

خاطر نشان کردن-یادآوری کردن-تذکر دادن
پدر زن سلام-نخستین دیدار داماد در خانه پدر زن
رک و راست-صاف و پوست کنده-صریح
به دهان ها افتادن-فاش شدن-بر سر زبان ها افتادن
 

پت پتی-موتور سیکلت

دست به سینه ایستادن-در نهایت ادب و آماده ی فرمان ایستادن

حکم حکم نادر و مرگ مفاجا-حکم صد در صد لازم الاجرا
خم شدن-دولا شدن

 

 

آجیل دادن(رشوه دادن، حق و حساب دادن)

داد سحن دادن-سخن رانی کردن-پر حرفی کردن-حق مطلب را ادا کردن
جوشی-تند مزاج-زود خشم-عصبانی

در و تخته را مهر کردن-سکوت کردن-دست کشیدن

پف زدن-ورم کردن-بالا آمدن

چزاندن-ضعیفی را آزار دادن

خشتک-وسط درز دو پا در شلوار

زهره ی کسی را آب کردن-سخت ترساندن

چاشته بندی-ته بندی

دم به ساعت-هر ساعت-هر لحظه

چنگ مالی کردن-چیزی را زیاد دست مالی کردن

چسی در کردن-نگا. چسی آمدن
اُتُل(شکم، اتوموبیل)

سیار غم انگیز و. سوزناک بودن

بید خورده-کهنه و فرسوده

در دهان افتادن چیزی-مشهور شدن چیزی-فاش شدن-رسوا شدن

آل آروادی(زن سخت بی‌حیا و بد‌رفتار)

آشنا روشنا(دوست آشنا)

چله داشتن-عزادار بودن در روز چهلم مرگ عزیزی

خرابی کردن-نگا. خرابی بالا آوردن

 

اُرُسی(کفش)

دندات روی جگر گذاشتن-طاقت آوردن-تحمل کردن-تاب آوردن

تته پته-لکنت زبان
دست ننه ات درد نکند-به تمسخر به کسی که کار نادرست کرده است می گویند

اوضاع احوال(وضع و حال)
خیکی-آدم چاق و فربه

خوش دست-خوش پنجه-خوش نواز-آن که در بازی شانس می آوزد

به سر کسی زدن-ناگهان فکری به سر کسی آمدن-عقل خود را از دست دادن

دل گُنده-سهل انگار

جز زدن-ناله و زاری کردن

از پا ننشستن(سماجت ورزیدن، از کوشش دست نکشیدن)

آفتابی کردن(پدیدار کردن)

از ریخت افتادن-تناسب خود را از دست دادن-بی‌جلا و جلوه شدن

باد به آستین انداختن-فخر فروختن-خودخواهی کردن

خواهر خوانده-دوست صمیمی

خر رنگ کن-خوش طاهر بد باطن

خانه شاگرد-پسربچه ی خدمت گزار در خانه

جاهل پسند-چیزی که جوان

روانه کردن-فرستادن اعزام کردن-گسیل داشتن

خرده فرمایش داشتن-دستورهای بی جا دادن

پر و پاچه ی کسی را گرفتن-بر کسی خشم گرفتن-به کسی دشنام دادن

پیشنماز-کسی که پیشاپیش دیگران نماز می خواند و دیگران به او اقتدا می کنند

دوز و کلک سوار کردن-توطئه چیدن-مطالبی را خلاف واقع جلوه دادن

دنده چاق کردن-سرعت گرفتن به هنگام رانندگی

چند منه ؟-به شوخی به کسی که دیر می آید و زود می رود می گویند: آمدی بگی چند منه ؟

 

 

پادرمیانی کردن-میانجی گری کردن
چله-چاق-چرب و چیلی

خُرخُرو-آن که در خواب بسیار خرناس می کشد

از سر کسی زیاد بودن(بیش از حد توانایی و ظرفیت کسی بودن)

چرند گو-یاوه گو

دَم پهن-نوعی انبر دست که نوک پهن دارد

حاجی من شریک-کسی که خود را داخل کاری می کند و مدعی شراکت می شود

زار-کوتاه شده ی هزار برای ریال

خوش آمدگویی-به تازه وارد “خوش آمدی” گفتن-مجازن: تملق و چاپلوسی

پیش پرده-نمایشی کوتاه پیش از آغاز نمایش اصلی

روبند شدن-با رودربایستی ناگزیر به انجام کاری شدن

دست بالا را گرفتن-حداکثر را فرض کردن

داشتن-مشغول بودن

خربازار-شلوغ بازار-بی حساب و کتاب

 
حسن دله-آدم ولگرد و بیکاره
پاسور زدن-پاسور بازی کردن

زیر بال کسی را گرفتن-به کسی کمک کردن

 

بود و نبود-آنچه می تواند وجود داشته باشد-مال و منال-همه ی دارایی

آفتابی کردن-پدیدار کردن

چار سو-چهار راه-جایی از بازار که در هر چهار سمت آن دکان و مغازه باشد

خود را گم کردن-خود را برتر از آن که هست دانستن-سابقه ی خود را فراموش کردن

چاتمه زدن-چند تفنگ را به شکل چاتمه در جایی گذاشتن

تَپوک-ضربه ی دست یا پا
آب در هاون کوفتن(کار بی‌هوده کردن)

اصلاح-تراشیدن ریش و آرایش موی سر نزد مردان

از چشم افتادن(مورد بی مهری قرار گرفتن ، بی‌اعتبار شدن)

 

راحت کردن خیال کسی-به کسی اطمینان خاطر دادن

 

اَنف کسی معیوب بودن(ابله بودن، خل بودن)

آب از دریا بخشیدن-از کیسه‌ی خلیفه بخشیدن
آمد-فرخندگی-خوش‌قدمی

آسمان (و) ریسمان(حرف‌های بی‌ربط و صد تا یک قاز)

رقصیدن کلاه کسی در هوا-بسیار شادی کردن-کلاه خود را به آسمان انداختن

برگ زدن-حقه زدن-سر کسی کلاه گذاشتن-تقلب کردن

تسبیح انداختن-یک یک دانه های تسبیح را از زیر انگشتان گذرانیدن

بی بته-بی اصل و نصب-بی پدر و مادر

 
 

از این حرف‌ها-مطالبی از آن‌گونه که پیش از این گفته شد