فهرست کامل فرهنگ لغت کوچه بازاری فارسی قسمت نهم

 

تازه نفس-دارای نیروی مصرف نشده

حنز پنزر-نگا. خرت و پرت

 

چوب پوش کردن-با چوب پوشاندن

پیش کردن گربه-راندن گربه

پاره شدن چرت ب-ا امری نامنتظر روبرو شدن-جا خوردن

د ِ-حرفی برای بیان مداومت

فرسوده و خراب شدن

چوب خوردن-تنبیه شدن

دیگ به سر-لو لو

روی شکم سیری-بدون تعهد-از سر بی خیالی

آل آروادی-زن سخت بی‌حیا و بد‌رفتار
رقصیدن کلاه کسی در هوا-بسیار شادی کردن-کلاه خود را به آسمان انداختن
دستمال ابریشمی برداشتن-چاپلوسی کردن-تملق کردن

از یک قماش بودن(سر و ته یک کرباس بودن)

حمام زنانه-جای پر سر و صدا و شلوغ

خندیدن تو روی کسی-به کسی که بسیار گستاخ است می گویند
با کرم الکاتبین بودن حساب کسی-گرفتار وضعی شدن که فقط خدا می تواند آدم را نجات بدهد

دَم گرفتن-همنوایی کردن در خواندن و سرود-کنایه از توافق و پشتیبانی

تل انبار-توده-انباشته

 

آفتاب گرفتن-زیر آفتاب خوابیدن

دست به دست مالیدن-تردید نشان دادن-هیچ کاری نکردن
گذری(دیدار کوتاه، سرپایی)
جاده صلف کن-کسی که موانع را از سر راه بر می دارد-آلت دست

دست پیش را گرفتن-خود را محق وانمود کردن

پی بردن-دریافتن-آگاه شدن

 

زمخت-درشت-ناهنجار

چانه در چانه ی کسی گذاشتن-هم صحبت شدن-بحث و جدل کردن

دورادور-اطراف-پیرامون-گرداگرد
تلیت-نان خیسانده در غذای آبکی

به پیر و پیغمبر قسم خوردن-سوگند بسیار یاد کردن
خرج دادن-مهمانی دادن در جشن های دینی یا ایام سوگواری

تاخت زدن-عوض کردن چیزی با چیزی

خرده پا-کاسبان جزء و کم سرمایه

زیر چاقی-مهارت

بی معنی- بیخود
رگ خواب کسی را به دست آوردن-نقطه ضعف کسی را پیدا کردن-کسی را تابع خود کردن
دمپایی-کفش راحتی خانه

آواز کوچه‌باغی-آوازی که جاهل‌ها می‌ خوانند و یکی از گوشه‌های دستگاه شور است

خاکسترمال کردن-شستن ظرف با مالیدن خاکستر به آن

رانندگی-فن راندن وسایط نقلیه-اصول و قواعد راندن

رفتن و کشک خود را ساییدن-پی کار خود رفتن و فکری به حال خود کردن

جوکی-مرتاض هندی-آدم لاغر و مردنی-آدم معتاد و مریض

دل کسی را خون کردن-کسی را سخت رنجاندن

چار زانو نشستن-نوعی نشستن به طوری که زانوها در راست و چپ و پای راست زیر زانوی چپ و پای چپ زیر زانوی راست قرار گیرد-نهایت ادب و نزاکت

بند شدن در جایی-قرار یافتن-ساکن شدن-آرام گرفتن

خارش-خاریدن-نام بیماری خاریدن نشیمنگاه

پنبه توی گوش کردن-غفلت داشتن-هوشیار نبودن

چپ دست کسی-که کارهایش را با دست چپ می کند

ترشی انداختن-ترشی درست کردن-بی استفاده گذاشتن و به کسی ندادن چیزی

 

تمدن داشتن-دارای تربیت بودن

چاووش-کسی که به هنگام رفتن زایر به زیارت اشعار مناسب می خواند

دخیل بستن-بستن پارچه ای به ضریح یا سقاخانه به نیت برآمدن حاجتی

پدر سوخته-بد سرشت-بسیار زرنگ و رند

جیغ جیغو-اهل داد و فریاد-پر سر و صدا

دندان گِرد-طمع کار-آزمند-گران فروش

زیر قول خود ردن-به گفته ی خود عمل نکردن-عهد خود را شکستن

تیر گذاشتن و تفنگ برداشتن-نهایت عصبانیت-بد و بیراه گفتن

تپق زدن-بیرون شدن بی اراده ی کلمه از زبان-چیزی جز مقصود گفتن

چای کاری-کشت و زرع چای

بدن نما-جامه ای که بدن از پشت آن دیده شود-آیینه ای که تمام بدن را نشان دهد

دو دوزه بازی-دو رویی-کلک زنی

ازخودراضی-متکبر-خود پسند

آقام که شما باشید-خدمت شما عرض کنم
به حساب کسی رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

خوش سلیقه-خوش ذوق-نیکو طبع

آفتاب‌نشین کردن کسی(کسی را از هستی ساقط کردن، خانه‌خراب کردن)

 

دودی-اهل دود-سیگاری-تریاکی-معتاد به دخانیات

آب شدن(شرمنده شدن، رفتن آبرو، به فروش رفتن کالا)

خروس خوان-هنگام سحر

خوش رقصی کردن-چاپلوسی کردن-خود شیرینی کردن

پا انداختن-واسطه گری کردن-کارچاق کردن به ویژه در امور غیر اخلاقی
از کسی رودست خوردن(از کسی فریب خوردن)

 

حساب انگشت بالا-حساب ساختگی

اشرفِ خر(حریصی که زیان کند، نه خود خورد و نه به دیگران خوراند)

داغ دیدن-شاهد مرگ عزیزی شدن

تنگ غروب-نزدیک غروب-آفتاب زردی
دهان به دهان گذاشتن-دهان به دهان شدن
به تور زدن- به تور انداختن

زار-کوتاه شده ی زایر

دیوان بلخ-جای بی انصافی و ستم رانی

حرامزاده-فرزند نامشروع-آدم بسیار زرنگ و مکار

خاصه خرجی کردن-استثتا کذاشتن-تبعیض قایل شدن

افسارگسیخته-سرکش

تریاک خوردن-خود را با تریاک مسموم کردن

آب به چشم آمدن-طمع کردن
اگشت توی شیر زدن و مایه گرفتن برای کسی-برای کسی نقشه کشیدن-از کسی بد گفتن

از دست دادن(گم کردن)

پاشنه ی کسی را کشیدن-با فریب کسی را به کاری برانگیختن

زیر دماغ کسی سبز شدن-ناگهان در برابر کسی حاضر شدن

 

پشه کوره-پشه ی ریز

افندی پیزی(به‌ظاهر شجاع و در واقع ترسو، پهلوان پنبه)

خشکی-انعطاف ناپذیری-سخت گیری-حالت پوستی که آب و چربی خود را از دست داده است

خود را سبک کردن-خود را حقیر کردن-دست به کاری پایین تز از شان خود زدن

زیر سبیل گذاشتن-تحمل کردن-به روی خود نیاوردن

دست زدن-لمس کردن

جاصابونی-ظرفی که صابون را در آن می گذارند

پاشنه ی خانه ی کسی را در آوردن-کسی را با خواستن چیزی به ستوه آوردن

پایین ریختن دل-به شدت ترسیدن-زهره ترک شدن

پیش پای کسی-لحظه ای پیش از آمدن کسی

دست آموز-تربیت شده-آموخته
دق-غصه و ناراحتی-نوعی بیماری روحی که بیمار را رنجور می کند و از بین می برد

تَک-بی نظیر-مفرد-تنها

پل کسی آن سر آب بودن-کار کسی بسیار خراب بودن

پیراهن عثمان کردن-بهانه قرار دادن

 

تاب دادن-سرخ کردن در روغن-پیچیدن-خم کردن

بخت کسی گفتن-خدا برایش ساختن-شانس آوردن

زنده شدن-حق بازی دوباره پیدا کردن

 

آل-موجودات افسانه‌ای مانند جن و غول

استخوان‌بزرگ(شخص دارای اصل و نسب)

چاله سیلابی-نگا. چاله خر کشی

 

دور و دراز-فراخ و وسیع

شعله‌ی آتش

زیاده روی-افراط-اسراف

جای پا-اثر-نشانه-رد

 

 

دُرافشانی کردن-مشتی یاوه به هم بافتن
از چیزی (کسی) زده شدن(از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن)

ای والله گفتن(به برتری کسی بر خود اقرار کردن)

از قلم انداختن(از یاد بردن، مورد بی‌توجهی قرار دادن)

آشنایی دادن-خود را معرفی کردن

پاپی شدن کسی-به کسی ایراد گرفتن-کسی را اذیت کردن

برزخ شدن-ناراحت شدن

دست چپی-از جناح چپ-مخالف حکومت

پوزه ی کسی را به خاک مالیدن-کسی را شکست دادن

خط کش-وسیله ای برای زسم خط

خوشان خوشان-نهایت خوشی و لذت

درآوردن دلی از عزا-پس از مدت ها گرسنگی غذای مفصل و مطبوعی خوردن-به خوشی و راحتی ساعتی را گذراندن

دستمال به دست-چاپلوس-متملق

چشم غره رفتن-نگاه خشم آلود کردن

جغ جغ-صدای به هم خوردن چند چیز-صدای همهمه

رسانه-وسیله ی ارتباطی

تنبان درآر-بی حیا-دریده

زیر تشکی-رشوه

بد شگون-شوم-بد اختر-بد یمن

بدهکار نبودن گوش کسی-سخنان را شنیدن و به آن اعتنا نکردن

در رفتن از جا-کنترل خود را ناگهان از دست دادن-ناگهان خشمگین شدن

دست از پا دراز تر-مایوس شده-ناموفق

از سر کسی افتادن-عادتی را ترک کردن

زدن بر طبل بیعاری-خود را به بی دردی زدن

ریغو-مردنی-ضعیف مزاج-کم مقاومت
جامهر-کیسه ای که مهر نماز را در آن می گذارند.

چُش گفتن-جلوگیری کردن-مانع شدن

الانه-همین حالا-هم اکنون

افسرده‌بیان-بی‌هوده و بی‌مزه‌گو

اوت بودن-بی‌خبر بودن-از مرحله پرت بودن

آن‌ها را خانم زاییده، ماها را کلفت؟(چرا آن‌ها را بر ما ترجیح می‌دهند؟ چرا به ما اجحاف می‌کنند؟)

دق مرگ-دق کش
زاغ گرفتن-مسخره کردن-شیشکی بستن
تند نویس-کسی که سریع می نویسد
چوب دو سر نجس-نگا. چوب دو سر طلا

زبان مرغی-زبانی ساختگی مانند زبان زرگری

خرج راه-هزینه ی سفر

روان کردن-از بر کردن

جنب و جوش-فعالیت-کوشش و تقلا

افقی برگشتن(شهید شدن و روی دست‌ها تشییع شدن)

چهارتا شدن چشم کسی-سخت تعجب کردن کسی-خیره ماندن از تعجب

تسمه ای-آدم لاغر و باریک ولی نیرومند

پنج دری-اتاقی که پنج در دارد

زاپاس-ذخیره-یدک-آدم بی مصرف و زوار دررفته

انگشتر پا(چیز بی‌ارزش)

زهرمار کردن چیزی-مانع از لذت بردن از چیزی شدن

از کسی کشیدن-از کسی رنج کشیدن
باجه-جای بلیت فروشی

دهن کجی-ادا و شکلک به قصد مسخره کردن-بی اعتنایی

خود را خراب کردن-خود را کثیف کردن

بی پایه-دروغ-پوچ

بَر و رو-قد و قامت-چهره

راه راه-دارای خطوط موازی

افسار کسی را شل کردن(به کسی آزادی کمی دادن)

آتش به مال خود زدن(کالایی را بسیار ارزان فروختن)

آبدار-سخت-شدید-سنگین

 

ترک بیلمز-آدم نادان

پر و پا قرص-دارای اعتقاد محکم-استوار

تق سرما شکستن- تک سرما شکستن

چوب خط زدن-نشانه نهادن بر چوب خط

رو دست کسی گذاشتن خرج-کسی را در خرج انداختن

تیر مالی-لاغر-باریک-ضعیف-دختر بلند بالا
اسم شب(کلمه‌ی رمز برای عبور به هنگام شب)

رک نگاه کردن-رک رک نگاه کردن

تو دهن کسی زدن-با سخنی درشت به کسی پاسخ دادن

از صرافت چیزی افتادن(از انجام کاری منصرف شدن)

چِز دادن-روی آتش گرفتن پوست برای سوزاندن موها و پرها

از دماغ فیل افتادن-بسیار متکبر و خودبین بودن

زیر تبری-کنده ای که هیزم شکن روی آن با تبر هیزم می شکند

دهنی کردن-آب دهان زدن به غذا یا چیزی

دو سره بار کردن-از دو جا سود بردن-دو لپی خوردن

پر و پاچه-پا-پاچه

توی روغن بودن نان کسی-رونق داشتن کار و بار کسی
چیز فهم-عاقل و فهمیده

دوش فنگ-نهادن قنداق تفنگ در کف دست و لوله ی آن بر دوش

روی شاخ بودن-مسلم بودن-قطعی بودن

از چشم کسی دیدن(کسی را مسئول چیزی دانستن)

از هول هلیم توی دیگ افتادن(از حرص و طمع زیاد به جای سود زیان دیدن)

بی بی-مادر بزرگ-زن سالخورده و محترم

تپل-چاق-گوشت آلود

آجر شدن نان-از بین رفتن درآمد

آب در چشم نداشتن-شرم و حیا نداشتن

چیز-آلت تناسلی

پوست کنده-رک و بی پرده

دَم ِ قیچی-بریده ها و ریزه های پارچه

تیپا-ضربه ای با نوک پا-اردنگی

به لجن کشیدن-مفتضح کردن-رسوا و بی آبرو کردن

حساب کسی را رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

خوش صحبت-شیرین زبان-خوش کلام

رنگی-دارای رنگ-آلوده بودن به رنگ

پا به فرار گذاشتن-گریختن

پیر بی خواب-کسی که دیر یا کم بخوابد-کودک

روغنی-آلوده به روغن

 

آب نمک زدن(با شیرین زبانی گفتن)

افسارگسیخته-سرکش

آب آتش مزاج(می سرخ)

از جگر گذشتن-نامردی کردن

چغندر پخته-لبو

زیر آبکی-شنای زیر آب-پنهانی

 

چشم چشم را ندیدن-سخت تاریک بودن
به هر دری زدن-جستجوی فراوان کردن-به هر جا و هرکس متوسل شدن
بازیگر-هنرپیشه ی سینما و تئاتر

زود بودن-فرانرسیدن هنگام کاری

از شوخی گذشته-حالا برسیم به مطالب جدی

ابریشم(زن نوازنده، مطرب)

روبند کردن-کسی را به رودربایستی به کاری واداشتن

خودافتاده-عاجز-کسی که موجب بیچارگی خود باشد

 

پشت چشم سنگین شدن-چیره شدن خواب

پالان خروس-کنایه از چیزی که وجود ندارد برای نشان دادن نداری مطلق

از آب و گل در آمدن-مراحل اولیه‌ی شکل‌پذیری را پشت سر گذاشتن-بزرگ شدن کودک

دل توی دل نبودن-بی تاب و بی قرار بودن
در رو-راه خروجی-مخرج-بیرون شد

دست کسی را کوتاه کردن-کسی را از چیزی یا کاری کنار گذاشتن

ذلیل شدن-خوار و زبون شدن-بیچاره شدن

خدا نگهدار-خدا حافظ

خوش پنجه-آن که آلات موسیقی را نیکو می نوازد

در و تخته به هم خوردن-متناسب هم بودن-لایق هم بودن-با هم جور بودن

بالا آمدن کفر کسی-بی نهایت خشمگین شدن

چس خور-آدم خسیس-بخیل

دست به آب رسانیدن-به دستشویی رفتن-به توالت رفتن
آتش سوزاندن(شیطنت و شرارت کردن)
زمخت گفتن-دشنام دادن-سخنان درشت گفتن

چوب زدن-با چوب تنبیه کردن

پل آن سوی رود بودن-کاری بی هوده بودن

جا خالی دادن-در بازی هایی مانند والیبال و فوتبال توپ را به جایی انداختن که دست یازیگر حریف به آن نرسد

انگشت عسلی به‌دیوار کشیدن(هنگامه بر پا کردن، مردم را متوجه‌ی جایی کردن)

بلا تکلیف-کاری که معلوم نیست چه باید بشود-کسی که نمی داند چه باید بکند
بغل گرفتن-در آغوش گرفتن

پیداش کردن-کسی را یافتن-گیر آوردن
تو دهن کسی زدن-با سخنی درشت به کسی پاسخ دادن
راه گم کردن-نه از روی میل و اراده بلکه اتفاقی به جایی آمدن
آب‌کور(کسی که سودش به دیگران نمی رسد)
جواب گو-مسئول-آن چه یا آن که با امری مقابله می کند

حاجی ارزانی-گران فروش

دَقی-صدای کوبیدن چیزی به چیزی

بسیار دلواپس و نگران بودن

رودل کردن-به سنگینی معده دچار شدن

تکان دادن-ناگهان ترساندن-حرکت دادن

بلوف زدن-لاف زدن-چاخان کردن-توپ خالی زدن

زوار در رفتن-بند و بست چیزی خراب شدن-از شدن خستگی یا پیری از کار افتادن

رسانه-وسیله ی ارتباطی

تخته پاک کن-چیزی که با آن تخته سیاه را در کلاس پاک می کنند

زیر دین رفتن-قرض دار شدن-مدیون شدن

آتش به مال خود زدن(کالایی را بسیار ارزان فروختن)

با دم خود گردو شکستن-سخت شادمان و خوشحال بودن

رشته ی کلام به دست گرفتن-آغاز به سخن کردن-سخن را دنبال کردن

چنار تجریش-متلک بد

افقی برگشتن(شهید شدن و روی دست‌ها تشییع شدن)

 

چاشت-صبحانه-ناشتایی

دزدیده-دزدکی

زرت-صدای باد در کردن یا شیشکی

پس رفتن-عقب رفتن

خانه گرفتن-نگا. خانه بستن-اجاره کردن خانه

 

 

راه اندازی-راه انداختن

بد عنق-کج خلق-بد اخلاق

اهل بخیه-وارد در کار-اهل فن

به تور زدن- به تور انداختن
جُعلق-آدم بی سر و پا و بی ادب
آن‌ها را خانم زاییده، ماها را کلفت؟-چرا آن‌ها را بر ما ترجیح می‌دهند؟ چرا به ما اجحاف می‌کنند؟

داد و هوار-داد و فریاد

از آب کره گرفتن(از آب روغن گرفتن)
دَنگ-حیران و آشفته-سرگشته و شیدا

از شیر مرغ تا جان آمیزاد-از سیر تا پیاز

پیزر به پالان کسی گذاشتن-با دروغ و چاپلوسی کسی را فریفتن-هندوانه زیر بغل کسی گذاشتن

خریت-نادانی-حماقت

 

 

زار-کوتاه شده ی زایر
پشت گوش فراخ-تنبل-اهل مسامحه و کوتاهی

خر شدن-عقل خود را باختن-فریب خوردن

چوغ-چوب

پشک انداختن-قرعه کشیدن

بی می خمار بودن-نخورده مست بودن-برای انجام کاری آمادگی بسیار داشتن

آهن کهنه به حلوا دادن-معامله‌ی پرسود کردن

زیر پا کردن-پیمودن-همه جا را گشتن

 

دو پا در یک کفش کردن-سماجت و اصرار کردن

دست برداشتن-صرف نظر کردن-چشم پوشی کردن-به حال خود رها کردن

 

خوردگی-ساییدگی-فرسودگی
خروار-کنایه از مقدار زیاد

برده خورده-ملاحظه-پروا

دور دست-جایی دور

دق مرده-گرفتار شده به بیماری دق-غمگین

خر دادن و خیار گرفتن-چیز گرانی را با چیز ارزان مبادله کردن-فریب خوردن در معامله

تخم پس انداختن-بچه ساختن-بچه به دنیا آوردن

چِخ کردن-راندن سگ

چپ رو-تند رو

چار زانو نشستن-نوعی نشستن به طوری که زانوها در راست و چپ و پای راست زیر زانوی چپ و پای چپ زیر زانوی راست قرار گیرد-نهایت ادب و نزاکت

بی نماز شدن-گرفتار عادت ماهانه شدن

تُک زبانی حرف زدن-لکنت داشتن-گرفتگی زبان داشتن

بور شدن-دماغ سوخته شدن-خجالت زده شدن
تند نویس-کسی که سریع می نویسد
اوقات‌تلخی-ترش‌رویی-عصبانیت

حُقه-زرنگ و ناقلا

چَکه-شوخ و بذله گو

بلا ،-آدم حیله گر-زرنگ-آسیب-زیان آزار

پنج زاری-سکه ی پنج ریالی-پنج هزاری
تو در تو- تو به تو
عینک ذره بینی بسیار قوی

آدم بی‌خود(بی‌شخصیت و بی‌معنی)

تلَکه-پول یا چیزی که با فریب و چاپلوسی از کسی بگیرند

خواهی نخواهی-نگا. خواه و ناخواه
جایی را جارو کردن-همه ی موجودی جایی را با خود بردن

رو شدن-آشکار شدن-فاش شدن

بازار شام-جای شلوغ و در هم و بر هم

خوب-کافی-بسیار
تو سری-تحمیل نظر به کسی با تحقیر و برای تنبیه

تو هچل-انداختن به دردسر انداختن-دچار مشکل کردن

درس گرفتن-پند آموختن-عبرت گرفتن

از شیر مرغ تا جان آمیزاد(از سیر تا پیاز)

آب اندام(زیبا تن و خوش‌رو)

آشی بودن زندگی-نامساعد بودن حال و احوال

برای کسی آش پختن که یک وجب روغن داشته باشد-زمینه ی تنبیه و گوشمالی برای کسی آماده کردن

جانب کسی را گرفتن-از کسی پشتیبانی کردن
به نعل و به میخ زدن-دو جانبه رفتار کردن-نه سیخ بسوزد نه کباب

 

جهان پهلوان-بزرگ ترین پهلوان دنیا-پهلوان جهان
از جلوی کسی در آمدن-در برابر کسی مقاومت کردن

جغ جغ-صدای به هم خوردن چند چیز-صدای همهمه
به آخر خط رسیدن-به پایان کار

پس گوچه-کوچه ی کوچکی که به کوچه ی کوچک دیگری پیوسته باشد

در پاسخ به زنگ تلفن یا خانه می‌گویند (یعنی می‌شنوم)

دست به سر و روی کسی کشیدن-کسی را نوازش کردن-کسی را اندکی آرایش کردن

پدر آمرزیده-دعا یا خطابی برای آمرزیده شدن پدر کسی-پدرت

آدم‌قحطی-کمیابی آدم های کارآمد

از مخ معاف بودن-دیوانه بودن